Երկիր մոլորակի էներգիայի գլխավոր աղբյուրը Արեգակն է:
2. Ի՞նչ է վառելիքը: Վառելիքի ի՞նչ տեսակներ գիտեք:
3. Ի՞նչ է վառելիքի այրման տեսակարար ջերմությունը:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե ինչ ջերմաքանակ է անջատվում 1 կգ զանգվածով վառելիքի լրիվ այրումից, կոչվում է վառելիքի այրման տեսակարար ջերմություն։
5. Ի՞նչ է նշանակում «բնական գազի այրման տեսակարար ջերմությունը 4,4 *10⁷ Ջ/կգ է» արտահայտությունը:
Նշանակում է` բնական գազի լրիվ այրումից անջատվում է 4,4·10⁷ Ջ էներգիա:
6. Նավթի այրման տեսակարար ջերմությունը հավասար է 4,4 *10⁷ Ջ/կգ-ի: Ի՞նչ է ցույց տալիս այս թիվը:
Թիվը ցույց է տալիս, թե ինչքան էներգիա է անջատվում նավթի լրիվ այրումից:
7. Ինչպե՞ս են հաշվում վառելիքի այրման ժամանակ անջատված ջերմաքանակը:
Q=qm
8. Ի՞նչ բացասական երևույթներ են առաջանում վառելիքի այրման հետևանքով:
Վառելիքի այրման ժամանակ, բացի ածխաթթու գազից, անջատվում են թունավոր շմոլ գազ և կյանքի համար վտանգավոր այլ գազեր, ինչպես նաև մոխիր և վառելիքային խարամ, որոնք աղտոտում են հողը և ջուրը։
9. Ինչպե՞ս կարելի է նվազեցնել շրջակա միջավայրի աղտոտումը:
Ածխաթթու գազի ավելցուկը մթնոլորտում առաջացնում է այսպես կոչված ջերմոցային երևույթ, որի հետևանքով Երկրի ջերմաստիճանը բարձրանում է: Այս բացասական երևույթների դեմ պայքարելու համար անհրաժեշտ են հատուկ միջոցառումներ շրջակա միջավայրի պահպանման և վառելիքի անվտանգ օգտագործման նպատակով։
1. Ի՞նչ երևույթներ են նկատվում հեղուկի մեջ նրա տաքացման պրոցեսում:
Հեղուկի տաքացման պրոցեսում առաջանում են պղպջակներ, որոնք մեծանում են և բարձրանում հեղուկի ազատ մակերևույթ: Մակերևույթի վրա պղպջակները պայթում են և նրանց մեջ պարունակվող գոլորշին դուրս է նետվում մթնոլորտ։
2. Ինչու՞ են հեղուկի ներսում առաջանում պղպջակներ:
Հեղուկի ներսում միշտ կան նրա մեջ լուծված օդի պղպջակներ, որոնք անզեն աչքով անտեսանելի են: Յուրաքանչյուր պղպջակում նրա մակերևույթից ջուրն անընդհատ գոլորշիանում է, գոլորշին` խտանում է։
3. Ինչպիսի՞ն է պղպջակների «վարքը» հեղուկը տաքացնելիս: Ինչո՞ւ է եռացող ջուրն «աղմկում»:
Յուրաքանչյուր պղպջակում նրա մակերևույթից ջուրն անընդհատ գոլորշիանում է, գոլորշին` խտանում։ Պղպջակի պատերին ներսից ճնշում են օդը և գոլորշին, դրսից` մթնոլորտը և պղպջակից վեր ջրի սյունը: Ներսի և դրսի ճնշումների հավասարության դեպքում պղպջակի չափերը չեն փոփոխվում։ Ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց գոլորշու խտությունը, հետևաբար` նաև ճնշումը պղպջակում մեծանում են։ Դրա հետևանքով մեծանում է պղպջակի ծավալը, ուստի և պղպջակի վրա ազդող արքիմեդյան ուժը։ Արքիմեդյան ուժի ազդեցությամբ պղպջակը բարձրանում է վեր` դեպի ջրի մակերևույթ։ Պղպջակի բարձրանալուն զուգընթաց ջրի գոլորշին նրա մեջ խտանում է, օդը նորից լուծվում է ջրում, և պղպջակի ծավալը փոքրանում է։ Այն պղպջակները, որոնք չեն հասնում ջրի մակերևույթ` անհետանում են: Պղպջակը բարձրանալով ջրի մակերևույթ պայթում է, ինչի հետևանքով առաջանում է աղմուկ։
4. Ի՞նչ ուժեր են ազդում գոլորշիով լցված օդի պղպջակի վրա` հեղուկի ներսում:
Գոլորշիով լցված օդի պղպջակի վրա ազդում է արքիմեդյան ուժը։
5. Ի՞նչ է եռումը: Ո՞ր պրոցեսն են անվանում եռում:
Եռում անվանում են հեղուկի ամբողջ ծավալում շոգեգոյացման պրոցեսը:
6. Ի՞նչն են անվանում հեղուկի եռման ջերմաստիճան: Եռման ընթացքում արդյոք հեղուկն ավելի է տաքանում:
Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է, կոչվում է եռման ջերմաստիճան։ Եռման պրոցեսում հեղուկի ջերմաստիճանը չի փոփոխվում։
7. Ինչի՞ց է կախված հեղուկի եռման ջերմաստիճանը:
Եռման ջերմաստիճանը կախված է հեղուկի մակերևույթին առկա ճնշումից։
8. Եռացող ջուրը որտե՞ղ է ավելի տաք՝ ծովի մակերևույթի՞ն, լեռան գագաթին, թե՞ խոր հանքահորում:
Եռացող ջուրը ավելի տաք է խոր հանքահորում։
9. Ինչի՞ վրա է հիմնված շուտեփուկ կաթսայի աշխատանքի սկզբունքը:
10. Օգտագործելով նկարը՝ բացատրե՛ք՝ ինչպես կարելի է ջուրը եռացնել սովորական սենյակային ջերմաստիճանում:
11. Ինչի՞ հաշվին է տեղի ունենում սառնարանի ներսի ջերմաստիճանի նվազումը։
1. Ի՞նչ է շոգեգոյացումը, և ի՞նչ ձևով է այն ընթանում: Շոգեգոյացման ի՞նչ երկու տեսակ է հանդիպում բնության մեջ:
Նյութի անցումը հեղուկ կամ պինդ վիճակից գազային վիճակի կոչվում է շոգեգոյացում։ Գոյություն ունի շոգեգոյացման երկու ձև` գոլորշիացում և եռում։
2. Ի՞նչ է գոլորշիացումը:
Հեղուկի ազատ մակերևույթից շոգեգոյացումը կոչվում է գոլորշիացում։
3. Ինչու՞ է հեղուկը գոլորշիանում բոլոր ջերմաստիճաններում:
4. Ինչի՞ց է կախված հեղուկի գոլորշիացման արագությունը:
Գոլորշիացման արագությունը կախված է հեղուկի ջերմաստիճանից, որի բարձրացմանը զուգընթաց գոլորշիացման արագությունը մեծանում է, քանի որ մեծանում է արագ շարժվող այն մոլեկուլների թիվը, որոնք ունակ են հաղթահարելու հեղուկի մոլեկուլների ձգողության ուժերը և դուրս թռչելու հեղուկի մակերևույթից։ Գոլորշիացման արագությունը կախված է նաև հեղուկի ազատ մակերևույթի չափերից։
5. Ինչպե՞ս է կախված գոլորշիացման արագությունը հեղուկի ջերմաստիճանից:
Գոլորշիացման արագությունը կախված է հեղուկի ջերմաստիճանից, որի բարձրացմանը զուգընթաց գոլորշիացման արագությունը մեծանում է, քանի որ մեծանում է արագ շարժվող այն մոլեկուլների թիվը, որոնք ունակ են հաղթահարելու հեղուկի մոլեկուլների ձգողության ուժերը և դուրս թռչելու հեղուկի մակերևույթից։
6. Ինչպե՞ս է կախված գոլորշիացման արագությունը հեղուկի ազատ մակերևույթի մակերեսից:
7. Ինչո՞ւ է հեղուկի գոլորշիացումն ավելի արագ կատարվում քամու առկայությամբ:
8. Ինչո՞ւ է գոլորշիացման ժամանակ հեղուկի ջերմաստիճանը նվազում:
9. Ո՞ր գոլորշին է կոչվում հագեցած:
10. Ի՞նչ եղանակով է հնարավոր լինում կանխել մոլորակի մթնոլորտի միջով անցնող տիեզերանավի գերտաքացումը:
11. Ի՞նչ է խտացումը:
12․ Ո՞ր երևույթներն են բացատրվում գոլորշու խտացմամբ:
13. Ո՞ր սարքի միջոցով են չափում օդի խոնավությունը: Ինչպե՞ս է այն կառուցված:
Լուծել հետևյալ խնդիրները՝
1. Ինչքա՞ն էներգիա պետք է ծախսել 100 գ զանգվածով և հալման ջերմաստիճանում գտնվող արծաթի կտորը հալելու համար:
2. Ինչքա՞ն էներգիա պետք է ծախսել 20 կգ զանգվածով և հալման ջերմաստիճանում գտնվող կապարը հալելու համար:
3. Ի՞նչ ջերմաքանակ է անջատվում 3 կգ զանգվածով սպիրտը պնդանալիս:
4. Ի՞նչ ջերմաքանակ է անջատվում 2 կգ զանգված ունեցող սնդիկի պնդացման ժամանակ:
1. Ինչի՞ համար է ծախսվում հալման ջերմաստիճանում բյուրեղային մարմնին ջեռուցչի տված էներգիան:
2. Ի՞նչն են անվանում հալման ջերմություն:
Այն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է բյուրեղային նյութը հալման ջերմաստիճանում հեղուկի փոխարկելու համար, կոչվում է հալման ջերմություն:
3. Ի՞նչն են անվանում հալման տեսակարար ջերմություն:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե ինչ ջերմաքանակ է անհրաժեշտ հաղորդել 1կգ զանգվածով բյուրեղային մարմնին հալման ջերմաստիճանում այն ամբողջությամբ հեղուկի վերածելու համար, կոչվում է հալման տեսակարար ջերմություն:
4. Ի՞նչ միավորով է չափվում հալման տեսակարար ջերմությունը միավորների ՄՀ-ում:
λ
5. Ի՞նչ է նշանակում «պարաֆինի հալման տեսակարար ջերմությունը 150 կՋ/կգ է» արտահայտությունը:
6. Ինչպե՞ս են հաշվում այն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է հալման ջերմաստիճանում բյուրեղային մարմինը հալելու համար:
m զանգվածով բյուրեղային մարմնի հալման համար անհրաժեշտ Q ջերմաքանակը հալման ջերմաստիճանում հաշվելու համար պետք է 2 հալման տեսակարար ջերմությունը բազմապատկել մարմնի զանգվածով. Q = λm:
7. Հալվող սառույցը բերեցին սենյակ, որտեղ ջերմաստիճանը 0°C է։ Կշարունակի՞ արդյոք սառույցը հալվել:
Ոչ:
8. Ո՞ր մարմինն ունի ավելի մեծ ներքին էներգիա՝ 0°C ջերմաստիճանի սառույցի կտորը, թե՞ դրանից ստացված 0°C ջերմաստիճանի ջուրը։
Սառույցի կտորից ստացված 0°C ջերմաստիճանի ջուրը ունի ավելի մեծ ներքին էներգիա, որովհետև հալման ջերմաստիճանում պինդ նյութի հալույթի ներքին էներգիան մեծ է նույն զանգվածով պինդ նյութի ներքին էներգիայից, քանի որ հալման պրոցեսում բյուրեղային մարմնին հաղորդվում է որոշակի ջերմաքանակ:
9. Ինչպե՞ս հաշվել այն ջերմաքանակը, որը բյուրեղանալիս անջատում է հալման ջերմաստիճան ունեցող մարմինը:
Q= -λm
10. Ոսկու հալման տեսակարար ջերմությունը հավասար է 67 կՋ/կգ-ի: Ի՞նչ է ցույց տալիս այդ թիվը:
11. Ո՞ր բանաձևով են հաշվում նյութի բյուրեղացման ընթացքում անջատվող ջերմաքանակը:
1.Մարմինների ո՞ր հատկությունն է բնութագրում տեսակարար ջերմունակությունը:
Տեսակարար ջերմունակությունը բնութագրում է մարմինների ջերմային հատկությունները:
2. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն:
Մարմնի ջերմային հատկությունները բնութագրող այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնին հաղորդած ջերմաքանակի հարաբերությանը մարմնի զանգվածին և մարմնի ջերմաստիճանի փոփոխությանը, կոչվում է տեսակարար ջերմունակություն:
3. Ի՞նչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:
Տեսակարար ջերմունակությունը ցույց է տալիս մարմնի ջերմային հատկությունները:
4. Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:
1Ջ(կգ·°C)
5. Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:
c=Q/m(t2-t1)
6. Ինչու մեծ լճերի, ծովերի առափնյա վայրերում եղանակը մեղմ է:
Ծովափնյա բնակիչները լավ են զգում ջրի մեծ տեսակարար ջերմունակության ազդեցությունն իրենց վրա: Պատճառն այն է, որ ծովերը ոչ միայն դանդաղ են տաքանում գարնանը, այլև դանդաղ էլ սառչում են աշնանը՝ մեծ ջերմաքանակ տալով շրջապատին: Աշնանային տաք եղանակը պահպանվում է երկար ժամանակ, ուստի ձմեռը ծովամերձ վայրերում, որպես կանոն մեղմ է:
7. Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը: Իսկ սառչեիս մարմնի տված ջերմաքանակը:
Q=cm(t2-t1)
8. Ձևակերպեք ջերմափոխանակման օրենքը:
Եթե ջերմափոխանակությանը մասնակցող մարմինների համակարգը մեկուսացնենք արտաքին միջավայրից, ապա որոշ ժամանակ անց այդ մարմինների ջերմաստիճանները կհավասարվեն: Այդ ընթացքում տաք մարմինների տված Q1 ջերմաքանակի և սառը մարմինների ստացած Q2 ջերմաքանակի գումարը զրո է:
Կրկնել «Ներքին էներգիա» թեման և պատրաստվել գրավոր աշխատանքի:
§43. Ճառագայթային ջերմափոխանակում .
Մեր քաղաքակրթության հիմքն է հանդիսանում էներգիայի փոխանակումը։ Էներգիայի մեծ մասը Երկիր է հասնում Արեգակից: Արեգակնային էներգիան օգտագործվում է տերևների և ծաղիկների կողմից, որոնք ծաղկում են գարնանը արևի ճառագայթների, քամիների և հոսանքների ներքո, որոնք առաջանում են Երկրի Արեգակի կողմից տաքացած տարածքների միջև ջերմաստիճանի տարբերության հետևանքով: Իսկ ջերմային էներգիայի այնպիսի աղբյուրներ, ինչպիսիք են նավթը, գազը, ածուխը «աճում էին» հին ժամանակների արևի ճառագայթների տակ։ Հարց է առաջանում՝ ինչպե՞ս է Արևից ստացվող էներգիան • հասնում Երկիր, քանի որ այս տիեզերական օբյեկտների միջև գործնականում մոլեկուլներ չկան (Երկրից մինչև Արեգակի հեռավորությունը մոտ 150000000 կմ է, հետևաբար այդքան դատարկություն՝ անօդ տարածություն տիեզերքում։ Հարկ է նշել նաև, որ ամեն վայրկյան Արեգակն ահռելի քանակությամբ էներգիա է արտանետում շրջակա տարածություն, որի որոշակի մասն ընկնում է Երկրի վրա։), այսինքն՝ չի կարող խոսք լինել ո՛չ ջերմահաղորդականության, ո՛չ կոնվեկցիայի մասին։
Առաջադրվող ստուգողական հարցեր՝
1. Ինչո՞ւ էներգիան Արեգակից Երկիր չի կարող փոխանցվել ո՛չ կոնվեկցիայի, ո՛չ էլ ջերմային ջերմահաղորդություն?
2. Նկարագրեք փորձը, որը հաստատում է, որ կրակի էներգիան կարող է փոխանցվել ոչ միայն ջերմային հաղորդակցության շնորհիվ:
3. Ի՞նչն են անվանում ճառագայթում?
4. Ո՞ր գույնի մարմիններն են ավելի լավ կլանում ջերմությունը: Նկարագրեք փորձը ի պաշտպանություն ձեր պատասխանի:
5. Կա՞ն պայմաններ, որոնց դեպքում մարմինը չի՞ արտանետում կամ կլանում էներգիա:
6. Ինչ կարելի է ասել հարաբերակցության մասին մարմնի կողմից էներգիայի կլանումը և արտանետումը, եթե մարմնի ջերմաստիճանը նվազում է:
Թիվ 38 վարժություն
1. Ինչո՞ւ են մարդիկ ամռանը սովորաբար բաց գույնի հագուստ կրում։
2. Ինչու՞ ավելի լավ է ջեռուցման մարտկոցները ծածկել մուգ ներկով։
3. Ո՞ր գույնն է ամենալավը սառնարանային ֆուրգոնները ներկելու համար:
4. Ձմռանը բավականին տաք է չջեռուցվող սենյակում, որի պատուհանները «նայում» են դեպի հարավ։ Ե՞րբ կարող է դա տեղի ունենալ: Ինչո՞ւ։
5. Ինչու՞ է աղտոտված ձյունը գարնանը ավելի արագ հալչում, քան մաքուր ձյունը:
6. Ինչո՞ւ է թերմոսներում կոլբայի պատերի արանքով օդը մղվում, իսկ կոլբայի մակերեսը պատված է փայլեցված մետաղի շերտով:
Պատկերացրեք մի շոգ ամառային կեսօր, ծովափին: Ծովի մակերևույթի վրայի ջուրն արդեն տաք է, իսկ նրանից ներքև ստորին շերտերը՝ զով։ Ջրից թեթև քամի է փչում։ Որտեղի՞ց է գալիս այս քամին, չէ որ ջրից մի փոքր այն կողմ ծառերը նույնիսկ չեն էլ շարժվում։ Իսկ ինչո՞ւ էր տաքացվում ջրի միայն վերին շերտը, քանի որ արևը այրվում էր բավականին երկար ժամանակ։ Փորձենք պատասխանել այս, ինչպես նաև մի շարք այլ հարցերի։
Մենք դիտարկում ենք կոնվեկցիան հեղուկների և գազերի մեջ․
Առաջադրվող հարցեր՝
1.Բացատրեք, թե ինչպես է տեղի ունենում ջերմափոխանակումը մթնոլորտի ստորին՝ տաք, և վերին՝ սառը, շերտրրի միջև: Ձեզ հայտնի որ օրենքի վրա է հիմնված այդ ջերմափոխանակումը:
2.Ջերմահաղորդման որ եղանակն են անվանում կոնվեկցիա: Որն է կոնվեկցիայի և ջերմահաղորդականության երևույթի հիմնական տարբերությունը:
Կոնվեկցիա են անվանում հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացման:
3.Նկարագրեք օդում կոնվեկցիան ցուցադրող փորձը:
Ուղղաձիգ դրված ապակե խողովակը լցնենք ծխով: Ծուխը սովորաբար երկար է մնում խողովակում։ Բայց եթե ներքևից խողովակին մոտեցնենք վառվող սպիրտայրոց, ապա տաքացած օդը կոնվեկցիայի շնորհիվ կբարձրանա վեր` բարձրացնելով նաև ծխի քուլաները, որոնք դուրս կգան խողովակի վերին ծայրից:
4.Նկարագրեք ջրում կոնվեկցիան ցուցադրող փորձը:
Ապակե անոթի մեջ ջուր լցնենք։ Անոթի հատակին դնենք կալիումի պերմանգանատի մի քանի բյուրեղիկ։ Հատակի մոտ ջուրը կգունավորվի մանուշակագույն։ Անոթը դնենք վառվող գազօջախին կամ պահենք սպիրտայրոցի բոցի վրա։ Կնկատենք, թե ինչպես են գունավորված ջրի ներքևի տաք շերտերը, արտամղվելով սառը ջրից, բարձրանում վեր։ Իսկ սառը պատերի մոտ ջուրն իջնում է ներքև։ Առաջանում է ջրի անընդհատ շրջապտույտ, որն ուղեկցվում է ջերմության տեղափոխմամբ։ Ջրի այդ շրջապտույտն էլ հենց կոնվեկցիան է, որի շնորհիվ ջուրը տաքանում է հավասարաչափ։
5.Ինչպես է գոյանում ամպը:
Պարզ եղանակին Արեգակը տաքացնում է գետինը` միաժամանակ տաքացնելով նաև մթնոլորտի երկրամերձ շերտը։ Կոնվենցիայի շնորհիվ տաքացած օդի այդ զանգվածը բարձրանում է վեր։ Բարձրանալուն զուգընթաց` տաք օդն ընդարձակվում է, ընդ որում, բավականաչափ արագ, քանի որ վեր է բարձրանում համեմատաբար մեծ արագությամբ։ Արագ ընդարձակվելիս վեր բարձրացող օդն աշխատանք է կատարում ոչ թե շրջապատից ստացած էներգիայի, այլ իր ներքին էներգիայի հաշվին։ Օդի այդ զանգվածի ջերմաստիճանը նվազում է։ Վեր բարձրացող օդը սկսում է սառչել, և եթե նաև բավականաչափ խոնավ է, ապա, որոշ բարձրությունից սկսած, գոլորշու խտացման հետևանքով առաջանում են ջրի մանրիկ կաթիլներ. գոյանում է ամպ:
6.Ինչպես է առաջանում քամին:
Ցերեկն Արեգակի ճառագայթները գետինն ավելի արագ են տաքացնում, քան ծովի ջուրը, այդ պատճառով էլ ցամաքի ջերմաստիճանն ավելի բարձր է, քան ջրինը։ Բարձր է նաև ցամաքի վրա օդի շերտի ջերմաստիճանը։ Իսկ տաք օդն էլ, ընդարձակվելով, բարձրանում է վեր։ Նրա տեղը զբաղեցնում է ծովից եկող սառն օդային զանգվածը։ Այսպես առաջանում է քամի` փչելով ծովից դեպի ցամաք։ Այդ քամին էլ հենց զեփյուռն է։ Գիշերը, ընդհակառակը, գետինն ավելի արագ է պաղում, քան ջուրը, ուստի նրա ջերմաստիճանն ավելի բարձր է, քան ցամաքինը, և զեփյուռը փչում է ցամաքից դեպի ծով։
7.Հնարավոր է արդյոք կոնվեկցիան պինդ մարմիններում?
Ոչ:
8. Նշե՛ք բնական կոնվեկցիայի առաջացման պատճառները:
9. Իսկ կարո”ղ ես ասել թե ի՞նչ է հարկադրական կոնվեկցիան?
10. Բերե՛ք կոնվեկցիայի դրսևորման օրինակներ բնության մեջ և մարդու կյանքում։
Պղնձե ձողի երկայնքով մոմով ամրացնենք լուցկու մի քանի հատիկ: Ձողի մի ծայրը տաքացնենք (օրինակ` սպիրտայրոցի բոցով): Տաքանալու ընթացքում մոմը սկսում է հալվել, և լուցկու հատիկները հերթով պոկվում են ձողից։ Սկզբում պոկվում են բոցին մոտ հատիկները, այնուհետև` մյուսները:
Լուցկու հատիկների հերթականորեն պոկվելը ձողից «ցուցադրում» է ջերմության հաղորդումը ձողի երկայնքով` նրա տաքացած ծայրից դեպի սառը մասերը: Բնական է ենթադրել, որ «ցուցադրված» ջերմահաղորդումը պայմանավորված է ձողի մոլեկուլների ջերմային շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:
6․Թվարկեք մի քանի լավ ջերմահաղորդիչ մի քանի վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր:
Լավ ջերմահաղորդիչ նյութեր` մետաղներ, օրինակ` արծաթ, պղինձ, երկաթ:
Վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր` հեղուկ, գազ, օդ:
7․Ինչո՞ւ է օդը վատ ջերմահաղորդիչ:
Օդի ջերմահաղորդականությունը փոքր է ջրի ջերմահաղորդականությունից շուրջ 23 անգամ։
8․Ի՞նչ կիրառություն ունեն ջերմամեկուսիչ նյութերը:
9․Ի՞նչ եք կարծում հնարավոր է ջերմահաղորդականությն երևույթը վակուումում: Ինչո՞ւ:
1. Մեխանիկական էներգիայի ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:
Պոտենցիալ էներգիա, կինետիկ էներգիա:
2.Ձևակերպեք էներգիայի պահպանման օրենքը:
3.Ինչպե՞ս է փոխվում որոշ բարձրությունից ընկնող գնդիկի էներգիան հենարանին (օրինակ գետնին) հարվածելուց հետո: Խախտվում է արդյոք էներգիայի պահպանման օրենքն այդ ժամանակ: Ինչու՞:
4.Ինչո՞ւ է ընկնող գնդիկի հարվածից կապարե թիթեղի ջերմաստիճանը բարձրանում:
5.Ի՞նչ է մարմնի ներքին էներգիան: Ինչից է կախված այն:
6.Նկարագրեք մի քանի փորձ՝ ապացուցելու համար մարմնի ներքին էներգիայի գոյությունը:
7.Բերեք օրինակներ, որոնք համոզում են, որ շփման կամ դիմադրության ուժերի առկայությամբ շարժվելիս փոխվում է մարմնի ֆիզիկական վիճակը:
8.Ի՞նչն է բնութագրում մեխանիկական էներգիայի փոփոխությունը:
9.Նկարագրեք փորձ, որտեղ ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց մեծանում է մարմնի ներքին էներգիան:
10.Օրինակներով կամ փորձի նկարագրությամբ հաստատել, որ աշխատանք կատարելով կարելի է փոխել մարմնի ներքին էներգիան:
11.Ի՞նչ է ջերմահաղորդումը: Կարելի է ջերմահաղորդումը համարել էներգիայի փոխակերպում: Ինչու՞:
12.Մարմնի ներքին էներգիան մեծացել է 10 Ջ-ով: Ինչ եք կարծում ջերմահաղորդմամբ, թե աշխատանք կատարելու միջոցով է տեղի ունեցել ներքին էներգիայի այդ աճը:
13.Տաք ջուրը խառնել են սառը ջրին: Ինչու է խառնուրդի ջերմաստիճանը բարձր սառը ջրի ջերմաստիճանից, բայց ցածր՝ տաք ջրի ջերմաստիճանից: Բացատրեք՝ հիմնվելով մոլեկուլային-կինետիկ տեսության դրույթների վրա:
14.Հնարավո՞ր է արդյոք ջերմափոխանակում սառույցի և ջրի միջև, եթե երկու նյութերի ջերմաստիճանն էլ 0°C: Բացատրեք ինչու:
Մարի Աղաբեկյան 